Planując terapię psychologiczną, zastanawiamy się jak w ogóle ona działa. W większości przypadków wiedzę czerpiemy z filmów i literatury, rzeczywistość może być jednak zupełnie inna. Wiele osób zdaje sobie jednak sprawę, jaką pomoc mogą uzyskać dzięki tej profesjonalnej formie wsparcia, a także czego oczekiwać po spotkaniach ze specjalistą. Okazuje się zatem, że społeczeństwo potrzebuje wiedzy w tym zakresie, a kampanie informacyjne i edukacyjne są bardzo potrzebne. Zaburzenia psychiczne stają się niestety coraz bardziej powszechne. Na szczęście szukanie pomocy nie jest już tematem tabu, ale spotyka się z uznaniem i akceptacją społeczną. To bardzo ważne, ponieważ cierpienie psychiczne można skutecznie łagodzić. Nie tylko przy pomocy farmakologii, ale również wsparcia psychoterapeutycznego. Z jakimi problemami zgłosić się do specjalisty? Co leczy psychoterapia indywidualna?
Czym jest naukowość psychoterapii?
Dla wielu osób psychoterapia jest rozmową, która wywołuje określone efekty. Tymczasem to naukowo dowiedziona metoda, która z pomocą odpowiednich metod i narzędzi poprawia jakość życia pacjentów. Popularnym mitem jest nienaukowość psychoterapii, a tym samym próby jej zdyskredytowania. Wciąż trwają badania na jej temat, które stale aktualizują bazę wiedzy i dostarczają nowych treści. Badania nie mają obecnie celu, by potwierdzić skuteczność terapii, ale odpowiedzieć na pytanie, które czynniki wywołują zmianę.
Co leczy w psychoterapii?
Bardzo ważne jest określenie czynników, które odpowiadają za leczenie w psychoterapii par, systemowej, indywidualnej czy innych formach wsparcia. Zagadnieniem tym w Polsce zajął się dyrektor Instytutu Psychologii Stosowanej oraz przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia przy WHO ds. Zdrowia Psychicznego profesor Czesław Czabała. Przedstawił kilka czynników leczących w psychoterapii, w tym:
– odreagowanie tłumionych emocji,
– zaakceptowanie swoich przeszłych doświadczeń emocjonalnych,
– uwolnienie się od konieczności ulegania tym emocjom,
– odróżnienie uczuć, które wywołują zdarzenia bieżące.
Jakie znaczenie mają powyższe czynniki leczące? Jak wygląda ich zastosowanie w praktyce? Jako przykład można wykorzystać pacjenta, który zgłasza się z objawami lęku wobec autorytetów: szefa, znajomych, starszych rangą współpracowników. Sesja terapeutyczna pozwala odreagować emocje, opowiadając o nich. W trakcie spotkania może się okazać, że oprócz lęku pacjentowi towarzyszy złość na szefa. W trakcie sesji terapeutycznej można poszerzyć wiedzę pacjenta o zakresie przeżywanych emocji. Doświadcza on zarówno emocji trudnych, jak i pozytywnych, a ich mieszanka jest źródłem lęku. Dalej w procesie psychoterapii może pojawić się akceptacja dawnych doświadczeń emocjonalnych, co powoduje uczucie ulgi i przywraca równowagę, przekształcając narrację na temat własnego życia. Kluczowe znaczenie ma tutaj zaakceptowanie doświadczeń z przeszłości, na przykład regularnych awantur w domu rodzinnym. Terapia pozwala w bezpiecznym miejscu przyjrzeć się poprzednim latom doświadczeń, zaakceptować taki stan rzeczy, a także nauczyć się odróżniać aktualne emocje od tych z przeszłości. Właśnie w ten sposób prowadzona terapia ma moc uzdrawiającą i przywracającą pacjentom równowagę.
Jakie są niespecyficzne czynniki leczące?
Natomiast kolejny badacz, Bruce E. Wampold, przedstawiając w jaki sposób terapia pomaga ludziom, podkreśla znaczenie przekonania, jakie żywi pacjent. Przekonanie dotyczy skuteczności wybranej formy terapii, a także formy współpracy z psychoterapeutą (tzw. niespecyficzne czynniki leczące). Ponadto podkreśla również, że każda forma leczenia terapeutycznego daje pacjentowi wyjaśnienia odczuwanych stresów, dzięki czemu stają się adaptacyjne. W skrócie może to oznaczać, że psychoterapia kieruje pacjenta do zdrowych działań. W efekcie pojawiają się pozytywne myśli, budowanie bardziej wartościowych relacji, a także adekwatne wyrażanie emocji i wiedza na ich temat. Pacjent zaczyna też powoli wprowadzać w życie pozytywne zmiany.
Na co pomaga psychoterapia?
Psychoterapia może być ukierunkowana na określone działania i efekty. W związku z tym uznaje się, że ta metoda oddziaływań pomaga w leczeniu określonych zaburzeń, w tym: stanów lękowych, depresji, nerwic, zaburzeń żywienia, fobii. Okazuje się pomocna w sytuacjach, gdy pacjent ma trudności emocjonalne w określonych zdarzeniach życiowych: traci motywację, przeżywa żałobę, uzależnia się od substancji psychoaktywnych, nie potrafi zerwać z toksyczną relacją, czuje się bezradny. Ponadto psychoterapia skutecznie pomaga w radzeniu sobie z objawami psychosomatycznymi. Pomaga także w leczeniu chorób, które mają zupełnie inne pochodzenie np. alergii, astmy, atopowego zapalenia skóry, migreny czy chorób układu krążenia. Psychoterapia prowadzona jest także na oddziałach onkologicznych, ponieważ zmienia nastawienie do leczenia i wspiera efekty farmakologiczne i innych oddziaływań medycznych. Podsumowując, psychoterapia to system złożonych działań, których celem jest poprawa kondycji psychicznej pacjenta oraz jego komfortu i dobrostanu.
